فعالان اقتصادی منطقه آزادانزلی به عنوان تنها منطقه آزاد حاشیه دریای خزر،تغییر نگرش دولتمردان به مقوله صادرات، برداشتن عینک بدبینی از مناطق آزاد، رفع مقررات دست و پاگیر اداری را برای رونق فعالیت این مناطق ورسیدن به رشد اقتصادی هدف گذاری شده و اشتغالزایی خواستارند.
 

منطقه آزاد انزلی با مساحتی نزدیک به 9 هزار و 400 کیلومتر خشکی و 40 کیلومتر نوار ساحلی با عمق 2 کیلومتر در دریای خزر در استان گیلان تنها منطقه آزاد ایران در حاشیه این دریا و قطب اقتصادی شمال کشور در نزدیکی تهران است.
این منطقه در سال 1384 فعالیت رسمی خود را به عنوان یکی از هفت منطقه آزاد کشور آغاز کرد.
در حال حاضر علاوه بر منطقه آزاد انزلی شش منطقه آزاد دیگر شامل کیش، قشم، اروند رود، ارس، ماکو و چابهار در چهار گوشه کشور فعالند.
فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد انزلی در سال 1389 با حضور 110 شرکت اقتصادی آغاز و اکنون آمار این شرکت ها به رقم یک هزار و 613 رسیده است. مقایسه بین آمار شرکت های فعال در سال 1394 تا 1395 نشان دهنده رشد 31 درصدی آنهاست و در سال جاری نیز 928 شرکت برای فعالیت مجوز دریافت کرده اند که نشان دهنده رشد چشمگیر و روزافزون فعالیت اقتصادی در این منطقه است.
علاوه بر این تا پایان مرداد ماه سال جاری(1396) نیز 109 شرکت و موسسه برای فعالیت در این منطقه ثبت شده اند که مقایسه آماری آنها بین سال های 1394 تا 1395 نشان دهنده رشد 10درصدی است.
رقم شرکت های ثبت شده بین سال های 1389 تا 1395 به ترتیب 79، 109، 171، 262، 312، 334 و 366 فقره بوده است.
میزان سرمایه گذاری فعالان اقتصادی در منطقه مزبور که در سال 1389 هجری شمسی 364 میلیارد ریال بود، در پایان سال 1395 به 33هزار و 257 میلیارد ریال افزایش یافت و در تا پایان مرداد ماه 1396 نیز این سرمایه گذاری ها بر اساس اعلام منطقه آزاد انزلی به 11 هزار و 671 میلیارد ریال رسیده است.
مقایسه آماری بین سال های 1394 تا 1395 هم نشان دهنده 139 درصد رشد است که به نظر می رسد با توجه به سرمایه گذاری های انجام شده در سال جاری و استقبال سرمایه گذاران در پایان امسال نیز این رقم رشد قابل توجهی را نشان دهد و آینده فعالیت های منطقه درخشان باشد.
«رضا مسرور» رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی در ارتباط با رونق بیشتر در اقتصاد کشور در دیدار با هیات رسانه ای اعزامی از تهران گفت: در سال های گذشته، بهره بانکی بالای 20 درصد، رقیب اصلی فعالیت اقتصادی واحدهای تولیدی و صنعتی بود و حال با بحران بانکی، این رقم به 15 درصد رسیده و پیش بینی می شود در آینده نه چندان دور حجم زیادی از سپرده های مردم برای رونق اقتصادی از بانک ها خارج شود.
«با توجه به رقم 28 درصدی نرخ بیکاری در استان گیلان سرمایه گذاری های مزبور منجر به ایجاد اشتغال در منطقه شده است و بر اساس اعلام آمارهای منطقه آزاد انزلی بین سال های 1392 تا 1395 به ترتیب 821، 2 هزار و 245 ، 2 هزار و 970 و 2 هزار و 498 نفر در این استان مشغول به کار شده اند.»
«کشورهای حاشیه دریای خزر، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای جنوب شرقی عمده بازارهای صادرات و واردات محصولات از طریق منطقه آزاد انزلی هستند.»
رییس هیات مدیره منطقه آزاد انزلی در این ارتباط نیز گفت: حجم مبادلات تجاری ما با کشورهای همسایه شمالی همچون روسیه، جمهوری آذربایجان و قزاقستان تا نقطه مطلوب، فاصله زیادی دارد که باید این مبادلات را گسترش داده و سیاست های تجارت ترجیحی را در این زمینه دنبال کنیم.
«صادرات از این منطقه در سال 1389 یک میلیون و 300 هزار دلار بود و در سال 1394 به 41 میلیون و 640 هزار دلار و در سال 1395 به 55 میلیون دلار رسیده است. مقایسه سال های 1394 با 1395 از رشد 32 درصدی حکایت دارد. در 5 ماه نخست امسال نیز 26 میلیون و 500 هزار دلار محصول تولید شده در منطقه به خارج صادر شده است.»
«علاوه بر این صادرات مجدد از منطقه آزاد انزلی نیز که بین سال های 1392 تا 1395 به ترتیب 25 ، 204 ، 229 ، 300 میلیون دلار بوده و در 5 ماه نخست امسال به 95 میلیون دلار رسیده است. مقایسه بین سال های 1394 و 1395 نیز از رشد 31 درصد حکایت دارد.»
مسرور درباره صادرات مجدد از منطقه آزاد انزلی نیز گفت: در سال های گذشته، حدود 55 واحد صنعتی غیرفعال در منطقه آزاد انزلی فعال شد و در نتیجه سیاست های ایجاد مزیت رقابتی، توانستیم رتبه اول صادرات و صادرات مجدد را در میان مناطق آزاد تجاری کشور کسب کنیم.
وی ادامه داد، از حدود 800 میلیون دلار صادرات کل(صادرات و صادرات مجدد) مناطق آزاد کشور در سال گذشته، 350 میلیون دلار سهم منطقه آزاد انزلی بود در حالی که این رقم در سال 91-90 حدود 440 هزار دلار گزارش شد و انتظار اصلی از فعالیت مناطق آزاد، ایجاد درآمد ارزی برای کشور است.
معافیت از مالیات مستقیم به مدت 20 سال برای کلیه فعالیت ها در تمام زمینه ها ، ورود مواد اولیه ، قطعات ، ماشین آلات و دستگاه های خط تولید بدون عوارض گمرکی به محل کارخانه، استفاده از مزیت قانون ارزش افزوده ، معادل درصد تخصیصی کمیسیون ارزش افزوده از حقوق ورود گمرکی مواد اولیه در زمان ورود کالای ساخته شده به داخل کشور و اسفاده از مزیت درصد مجاز ورود کالا معادل درصد تخصیصی مصوب کمیسیون ارزش افزوده بدون ارائه ثبت سفارش به داخل کشور بخشی از مزایای فعالیت اقتصادی در این منطقه برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی است.
معافیت از مالیات ارزش افزوده در صورت تولید و فروش در محدوده منطقه، معافیت کامل از حقوق ورودی گمرکی مواد اولیه کالای تولیدی در صورت تولید و عرضه آن به حوزه کالای همراه مسافر، استفاده از معافیت کامل گمرکی در صورت تولید و صادرات به خارج از کشور، متروکه نشدن کالای ورودی جهت تولید بدون مدت زمان ماندگاری، کاهش عوارض سهم سازمان از محل 15 درصد سود بازرگانی مواد اولیه ورودی برای شرکت های تولیدی صادرات محور، امکان مشارکت با سرمایه گذاران خارجی بدون محدودیت در نسبت مشارکت و امکان سرمایه گذاری 100 درصدی خارجی ،آزادی کامل ورود و خروج اصل سرمایه و سود حاصل از فعالیت های اقتصادی، آزادی انتقال ارز به خارج بدون هیچگونه محدودیت، امکان فعالیت بانکها و موسسات مالی - بیمه ای در این منطقه، عدم نیاز به اخذ روادید برای ورود اتباع خارجی به منطقه ، عدم وجود موانع غیر تعرفه ای برای ورود کالا به منطقه آزاد را باید به عنوان بخش دیگری از مزایای فعالیت اقتصادی در این منطقه ذکر کرد.
واگذاری زمین به قیمت مصوب سازمان و با نرخ مناسب، فعالیت بورس کالا در منطقه آزاد انزلی، وجود سرعت عمل در انجام امور و حداقل بروکراسی اداری،ارایه خدمات بیمه توسط انواع بیمه های خصوصی و دولتی ، برخورداری از موقعیت استثنایی در حمل و نقل و ترانزیت در منطقه به واسطه قرار گرفتن در کریدور شمال – جنوب، برخورداری از شرایط اقلیمی مناسب و آب و هوای مطبوع و طبیعت چهار فصل و خاک حاصلخیز، دسترسی به نیروی انسانی ماهر و متخصص به جهت وجود مراکز علمی در استان گیلان، برخورداری از قابلیت های گردشگری طبیعی و بکر شامل ساحل ، جنگل و تالاب انزلی ، نزدیکی به فروگاه بین المللی سردار جنگل رشت،همجواری و امکان ارتباط دریایی با بنادر کشورهای اطراف دریای خزر شامل روسیه ، قزاقستان ، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان و وجود بازار مصرف جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع یا هم سود (سی آی اس - CIS) با بیش از 450 میلیون نفر جمعیت دیگر مزایا و مشوق های حمایتی برای سرمایه گذاران در منطقه آزاد انزلی است.
از زمان راه اندازی سازمان منطقه آزاد انزلی اقدامات عمرانی و زیرساختی زیادی صورت گرفته است و در همین ارتباط از سال 1389 تا 1396 به ترتیب 348 ،387 ، 285 ، 163 ، 594 ،1046 ،1923 و 824 میلیارد ریال هزینه شده است.
در حال حاضر بیش از دو هزار شرکت و موسسه اقتصادی در منطقه آزاد انزلی فعالیت دارند که در جریان سفر هیات رسانه ای از تهران برخی از شرکت های تولیدی و صنعتی بازدید شد.

** ایجاد نمایندگی در کشورهای اروپایی
یکی از کارخانه های تولیدی در منطقه آزاد انزلی که در تولید پوشاک فعالیت دارد نشان تجاری « هپی لند» یا سرزمین شاد است.
گروه کارخانجات سرزمین شاد که هم اکنون به یکی از بزرگ ترین کارخانجات طراحی مد و لباس و دوخت و دوز در کشور و حتی یکی از برندهای معتبر ملی در عرصه جهانی شمرده می شود، از سال 1385 در شهرک صنعتی شماره دو منطقه آزاد انزلی با ایجاد هلدینگ های تجاری در قالب سه شرکت نوین بافان پرنگ، سرزمین شاد و پرنگ فام شروع به کار کرد.
این شرکت انواع پوشاک خردسالان و نوجوانان را طراحی، تولید و با نام تجاری هپی لند علاوه بر سطح داخلی به کشورهای مختلف اروپایی، آسیایی و آمریکای شمالی صادر می کند.
تولیدات و فعالیت های شرکت سرزمین شاد بیشتر در زمینه پوشاک خردسالان تا رده سنی 16 سال است. این شرکت همچنین طرح هایی نیز برای تولید کفش برای همین دامنه سنی در دست اقدام دارد که بخش هایی از طرح مزبور تاکنون اجرایی شده است.
این مجموعه در سال های اخیر به عنوان تولیدکننده نمونه استانی و ملی در عرصه پوشاک انتخاب شده است. به طور مثال در سال 1395 و در مراسم روز ملی صادرات کشور(29 مهر ماه) میزان صادرات هپی لند از ابتدای سال تا آن زمان افزون بر 10 میلیون دلار بود.
«احمد طاهری» مدیر عامل گروه کارخانه سرزمین شاد درباره فعالیت های آن به هیات رسانه ای گفت : این شرکت با ثبت برند (ROOH) در اروپا، از سال 1385 در منطقه آزاد انزلی شروع به فعالیت کرده و با گذشت پنج سال از زمان حضور در عرصه صادرات، میزان صادرات آن اکنون به بیش از 20 میلیون دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه اکنون برخی کشورهای منطقه از طریق تولید و صدور پوشاک به اندازه درآمدهای فروش نفت ایران سود به دست می آورند، گفت: صنعت پوشاک در ایران ضعیف و تولیدکنندگان آن کم است و به جهت نبود انواع پارچه مورد نیاز، این شرکت مجبور است تا با تهیه نخ نسبت به سفارش تهیه برخی پارچه در خارج اقدام کند ولی با این وجود تلاش می شود تا 95 درصد پارچه مصرفی از داخل تامین شود.
این کارآفرین نمونه ملی که در منطقه آزاد انزلی مشغول به فعالیت است درباره تغییر نگرش و عملکرد دولت و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد به مقوله صادرات گفت: در سه سال گذشته در منطقه آزاد انزلی شاهد فعال سازی شرکت های زیاد تولیدی - صنعتی هستیم و در این میان این شرکت نیز اقدام به توسعه فعالیت خود کرده و میزان اشتغال آن اکنون به حدود یک هزار و 500 نفر رسیده است که 75 درصد از آنان را زنان تشکیل می دهند.
بر اساس اعلام مدیر عامل سرزمین شاد علاوه بر افراد شاغل، 500 نفر از کارکنان این شرکت که بنا به عللی مانند داشتن فرزند نمی توانند در سر کار حاضر شوند به صورت برون کار و در منازل نسبت به تهیه سفارش های لازم برای شرکت اقدام می کنند.
به گفته طاهری ، در این سال ها رویکرد شرکت به تقویت خرده فروشی در ایران، همزمان با عمده فروشی در سطح اروپا بوده است و بر این اساس هم اکنون 52 واحد فروش در شهرهای مختلف کشور فعالند که تا پایان سال این تعداد به هفتاد واحد افزایش می یابد.
برای راه اندازی نمایندگی این شرکت ضمن ارایه وام 100 میلیون تومانی به افراد واجد شرایط با 4 درصد سود نسبت به تزیین و دیگر اقدامات لازم برای نمایندگی راسا اقدام می کند.
وی با بیان اینکه در راستای اجرای طرح توسعه شرکت ،کارخانه جدید تولید کفش و کت شلوار را در منطقه آزاد انزلی به منظور افزایش ظرفیت صادراتی و اشتغالزایی گروه تولیدی سرزمین شاد در دست احداث داریم ، گفت : در راستای توسعه مراکز عرضه و فروش در کشورهای اروپایی و غیر اروپایی شعباتی در کشورهای آلمان، اوکراین، جمهوری آذربایجان و شهر استانبول در ترکیه راه اندازی شده است و در عین حال در روسیه ، ایتالیا و فرانسه نیز شعبه فروش دایر خواهد شد.
به گفته طاهری ، فروش به برخی از کشورها مانند عراق و افغانستان از طریق شعبات مزبور صورت می گیرد.
وی همچنین از میزان سود بالای برخی از بانک ها برای حمایت از صنایع داخلی انتقاد کرد و گفت: در این ارتباط اکنون ما با برخی بانک ها به مشکل برخورده ایم و در حال اقدامات حقوقی برای حل آنها هستیم.
مسئولان این شرکت در یک اقدام جالب زمینه ازدواج برخی از پرسنل خود را هم فراهم کرده اند و برای همین منظور اتاق کوچکی از این شرکت به عکس های ازدواج پرسنل آن اختصاص یافته و در کنار آن برنامه هایی نیز برای جشن ازدواج افراد شاغل با دعوت از برخی شخصیت های فرهنگی برگزار شده است.
بر اساس اعلام طاهری مدیر عامل این شرکت تاکنون 150 ازدواج بین پرسنل این شرکت صورت گرفته است.

** صادرات کود کشاورزی از منطقه آزاد در آینده نزدیک
شرکت بهسان نوپا (برگرفته از نام یک شرکت دانمارکی) یکی دیگر از شرکت های مورد بازدید هیات رسانه ای اعزامی از تهران در منطقه آزاد انزلی بود.
این شرکت در زمینه تولید انواع کودهای کشاورزی فعالیت دارد و کار خود را از سال جاری آغاز کرده است. این شرکت یک شرکت دانش بنیان تولیدکننده کودهای کشاورزی گرانول، مایع و پودری است.
عمده 22 پرسنل این شرکت دارای تحصیلات عالی هستند و با تکمیل طرح توسعه، تعداد افراد مشغول به کار تا 30 نفر قابل افزایش است.
مواد اولیه مورد استفاده به طور کامل داخلی است یعنی از عناصر اصلی ازت، فسفر، پتاس، و از عناصر ثانویه نیز سولفات مس، روی، منگنز، آهن، مولیبدن، کلسیم ، بُرن و دیگر عناصر ثانویه در ساخت محصول نهایی استفاده می شود.
« محمدحسین عابد» از مسئولان این شرکت در جریان بازدید هیات رسانه ای گفت، در گزارش فائو، پنج عنصر اصلی و عناصر ثانویه باید در زنجیره غذایی انسان ها وجود داشته باشد و برخی از نابهنجاری ها و پرخاشگری های موجود در رفتار مردم ناشی از کمبود این عناصر در غذای مصرفی است.
فرایند ساخت کود به روش گرانول به صورت میکس و اختلاط است، در مایعات به شیوه راکتور و اختلاط صورت می گیرد و کودهای تولیدی روش پودری نیز از طریق آسیاب میکس و اختلاط تولید می شود.
بنابراین با توجه به نیاز جامعه برای نگاهداشت و افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی کشور، تولید کود کشاورزی می تواند نقش موثری در دست یابی به هدف ایفا کند.
از یک نظر می توان گفت که محصولات این کارخانه یک تولید استراتژیک و بنیادی است. نکته ای که باید به آن توجه داشت این مهم است که امریکا و اروپایی ها به عنوان بزرگ ترین تولید کنندگان محصولات کشاورزی، دارای بالاترین میزان مصرف کودهای کشاورزی هستند.
هدف اصلی این شرکت دانش بنیان صادرات به بازارهای منطقه است و به همین دلیل در منطقه آزاد انزلی مشغول به فعالیت شده است. اما با توجه به نیاز داخلی در حال حاضر تأمین نیازهای داخلی کشور مدنظر است و در همین راستا در سال گذشته افزون بر 1500 تن کود کشاورزی تولید کرد و در سال جاری به 3 تا 4 هزار تن افزایش یافته و قرار است از سال آینده اقدام به صدور محصولات خود کند.

** واردکننده ای که تولیدکننده شد/منطقه آزاد نباید سیاست زده شود
شرکت خرداندیشان که در زمینه تولید پوشاک زنانه فعالیت دارد یکی دیگر از مراکز مورد بازدید هیات رسانه ای بود.
«بهزاد هویدا» مدیر این شرکت که پیشتر به مدت دو دهه از وارد کنندگان بنام پوشاک در استان گیلان و کشور بوده است ، بنا به علاقه شخصی و به منظور ایجاد اشتغال مولد با بهره گیری از ظرفیت منطقه آزاد انزلی اقدام به ایجاد یک خط تولید و کارخانه در شهرک صنعتی منطقه آزاد انزلی کرده است.
واحد تولیدی وی از مجموعه واحدهای تولیدی راکدی بوده که در سه سال گذشته از سوی سازمان منطقه آزاد انزلی با جذب سرمایه گذار جدید به چرخه تولید بازگشته است.
این شرکت با 70 نفر پرسنل که بیشتر آنان زن هستند از 17 فروردین ماه سال جاری وارد مدار تولید شده و برنامه هایی نیز برای صدور محصول به خارج از کشور دارد.
هم اکنون تولیدات این مجموعه تولید 20 مدل مانتو است که به صورت مستقیم در مجتمع های منطقه به قیمت 600 هزار ریال به فروش می رسد.
هویدا هنگام بازدید هیات رسانه ای با اشاره به اینکه میانگین جهانی مدت زمان تولید یک لباس مانند مانتو کمی بیشتر از سه دقیقه است و ما اکنون با تولید هر مانتو در 4 دقیقه به این استاندارد نزدیک می شویم، گفت، در حال حاضر تولید پوشاک برای بانوان در دستور کار قرار دارد و در ادامه و با شروع به کار فعالیت طرح توسعه این مجموعه، تولید پوشاک کودکان و مردانه نیز به سبد کالایی این کارخانه اضافه خواهد شد.
به گفته وی اقدامات لازم برای واگذاری زمین در کنار این کارخانه برای توسعه بیشتر محصولات و تنوع بخشی به آنها در حال انجام است که در صورت پیشرفت خوب امور تا خرداد ماه سال 1397 خط تولید محصولات جدید زنانه و مردانه راه اندازی خواهد شد.
به گفته وی ، هم اکنون رایزنی لازم برای اخذ مجوز تولید یک برند بین المللی (ال سی وایکیکی) در حال انجام است.
هویدا اقدام بعدی خود را دریافت مجوز 4 برند دیگر بین المللی پوشاک ذکر کرد و گفت: در صورت دریافت این مجوزها صفر تا صد کارها در داخل انجام خواهد شد و برای 400 نفر اشتغالزایی می شود.
وی طرح برخی مسایل مانند قاچاق از مناطق آزاد را رد کرد و گفت ، برای ما با توجه به سرمایه گذاری هایی که انجام داده ایم خروج مثلا 4 قلم کالا از منطقه چیزی جز بدنامی به همراه ندارد و کسی در این منطقه به دنبال چنین اقدامی نیست.
مدیر عامل شرکت خرد اندیشان اضافه کرد، باید عینک بدبینی نسبت به مناطق آزاد را برداشت و با تغییرات جدید در مناطق آزاد امیدواریم وضعیت بهبود یابد چون افراد جدید دارای پیشینه لازم برای اداره کار هستند.
هویدا بروکراسی اداری میان سازمان و برخی نهادهای همکار در منطقه آزاد انزلی را مهم ترین مشکل و دغدغه سرمایه گذاران عنوان کرد.

** فروش محصولات ام دی اف این شرکت در داخل به نام خارجی
شرکت چوبکاران عصر نوین دارای دو کارخانه فعال در تهران است و کارخانه تولیدی مشغول به کار در منطقه آزاد انزلی که همزمان با سفر اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری در تیر ماه سالجاری وارد مدار تولید رسمی شده سومین کارخانه این مجموعه است.
مجموعه محصولات تولیدی این کارخانه در بخش صنایع سلولزی قابل تجمیع است و بر این اساس انواع ورق MDF، دیوار پوش PVC، پروفیل MDF، صفحه کابینت و پارکت PVCدر این شرکت تولید می شود که برخی محصولات آن مانند ورق های ام دی اف در داخل به نام محصول خارجی به فروش می رسد.
نکته حائز اهمیت اینکه دو محصول دیگر به صورت انحصاری در منطقه آزاد انزلی تولید می شود که تولید چوب پلاست از ضایعات برنج است که به عنوان یک محصول دانش بنیان تولید می شود و حتی ماشین آلات خط تولید را نیز در ایران طراحی و ساخته اند.
دومین محصول نیز ورق ضد حریق است که تکنولوژی انحصاری آن در آلمان و ایتالیا است.
هم اکنون در این مجموعه 100 نفر به صورت مستقیم مشغول به کار هستند. میزان سرمایه گذاری شرکت چوبکاران عصر نوین در منطقه آزاد انزلی بالغ بر 25 میلیارد تومان است.
براساس مکاتبات صورت گرفته با وزارت صنعت، معدن و تجارت برای انتخاب صادر کننده نمونه سال 95، این شرکت با میزان 5 میلیون دلار صادرات در سال گذشته صادر کننده نمونه انتخاب شده و ظرف شش ماه گذشته (از ابتدای فروردین 96 تاکنون) نیز افزون بر 6 میلیون دلار صادرات به کشورهای منطقه، حاشیه دریای خزر، ترکیه و کشورهای شرق اروپا همچون رومانی و بلغارستان داشته است.
شرکت چوبکاران عصر نوین نیز مانند دیگر صادرکنندگان به دلیل بهره مندی از مزایا و معافیت های قانونی منطقه آزاد انزلی، نزدیکی آن به بازارهای مصرف داخلی و خارجی و ارزش افزوده ایجاد شده ناشی از رونق فضای کسب و کار و تکمیل پروژه زیرساختی در این منطقه در دوره مدیریت فعلی منطقه مشغول به کار شده است.
یکی از اساسی ترین مشکلات این شرکت وجود ضایعات در جای جای آن با توجه به محدودیت فضای کار است که این مشکل نیز در دیگر مراکز صنعتی منطقه آزاد انزلی وجود داشته و بیشتر به خاطر بروز اختلاف بین گمرک و سازمان منطقه آزاد برای خروج آنها از منطقه است .
تولیدکنندگان به دلیل ضرورت مکاتبات لازم بین گمرک و منطقه آزاد و صرف نیروهای متعدد برای پیگیری ای مکاتبات و مقررات متعدد و ارزش نداشتن ضایعات همچنان با این مشکل مواجهند.

** تشرف سرمایه گذار چینی در انزلی به اسلام
شرکت ایرانیان وارم گروه از سال 1386 فرایند ثبت، تهیه زمین و ساخت کارخانه را آغاز کرد و از سال 1390 بعد از تولید آزمایشی، خط تولید رسمی آن شروع به کار کرد.
محصولات تولیدی این شرکت که با سرمایه گذاری مستقیم خارجی در منطقه آزاد انزلی انجام می شود در حوزه تجهیزات الکتریکی ضد انفجار کاربرد دارد و در پالایشگاه ها، پتروشیمی، سایت های گازی و هر مجموعه ای که دارای ضریب اشتعال بالاست استفاده می شود.
انواع فلورسنت ها، چراغ های کارگاهی، پروژکتورها، تابلوهای برق، کولرهای ضد انفجار و انواع اتصالات ضد انفجار بسته متنوع محصولات تولیدی این شرکت است.
سرمایه گذاری اولیه این شرکت 4 میلیون دلار معادل 30 میلیارد ریال بوده است.
این شرکت شعبه ای از شرکت واروم چین است که یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان این محصولات در جهان به شمار می رود.
تمرکز این شرکت با تولید 120 محصول سری سازی یا سفارشی بازارهای داخلی ایران است که تولیدات خود را به پالایشگاه ها، پتروشیمی، صنایع خودروسازی و ذوب آهن اصفهان عرضه می کند. در عین حال به صادرات محصول نیز توجه داشته اند که براین اساس به کشورهای ترکیه، برزیل ، عراق، عربستان(پیش از تنش با ایران)، ترکمنستان و کشورهای حاشیه دریای خزر صادر کرده اند.
اجرای طرح توسعه شرکت و تولید بخشی از محصولات در حال مونتاژ در منطقه مهمترین هدف حال حاضر شرکت ایرانیان واروم گروپ است تا بعد از پایان آن میزان اشتغالزایی از 20 نفر فعلی به بیش از 30 نفر افزایش یابد.
زمین تحویلی به این شرکت از مجموعه شرکت هایی است که در راستای اجرای منشور اقتصاد مقاومتی، توسط این سازمان فعال شده است. این سازمان در دو سال و نیم گذشته حدود 50 شرکت تولیدی که دارای مشکلاتی مالی و حتی حقوقی بودند را توانست از طرقی چون تأمین سرمایه در گردش از بانک های عامل، تغییر تکنولوژی خط تولید و یا حتی محصول تولیدی و در نهایت خلع ید از سرمایه گذار راکد موجود و واگذاری به طرح سرمایه گذاری جدید، به چرخه تولید، صادرات و ایجاد اشتغال بازگرداند.
بائویو ژانگ مدیر عامل جوان این شرکت که تابعیت چینی دارد پس از مدت ها اقامت در ایران به دین اسلام تشرف پیدا کرده و نام یوسف را برای خود انتخاب کرده اکنون در منطقه آزاد انزلی به نام یوسف چینی معروف است و به راحتی فارسی صحبت می کند.

** تولید 50 نوع درب ضد سرقت
شرکت آسان تولید که محصولات آن دربهای ضد سرقت ، درب های معمولی و سایر محصولات چوبی است از سال جاری وارد چرخه تولید شده است.
تکنولوژی اصلی این کارخانه از کشور ایتالیا است که در همکاری مشترک با شرکت ترکیه ای در این منطقه تولید می کند. نکته قابل توجه اینکه شرکت آسان تولید تکنولوژی دمونتاژ محصول را وارد کشور کرده است.
تاکنون 60 میلیارد ریال سرمایه گذاری با اشتغال 45 نفر صورت گرفته و در صورت عملی شدن طرح توسعه تا سقف 180 نفر ظرفیت اشتغال در این شرکت وجود دارد.
هدف اصلی شرکت مزبور تولید محصول و انتقال تکنولوژی تولیدی است ، چرا که وارد نکردن و رفع نیاز واردات خود گامی برای صادرات ارزیابی می شود و بر همین اساس در حال پیگیری اجرای طرح توسعه خود در جوار زمین کارخانه با همکاری سازمان منطقه آزاد انزلی است.
دست اندرکاران این شرکت در حال حاضر به دنبال بازار مصرف داخلی هستند، اما 70 درصد تمرکز این شرکت به صادرات است و به همین منظور حضور در نمایشگاه های اوکراین، سوریه و قطر را برای بازاریابی محصولات خود در دستور کار داده اند.
اردشیر امیرخیزی مدیر عامل و رییس هیات مدیره این شرکت در گفت و گو با هیات رسانه ای اعزامی به انزلی با بیان اینکه در حال حاضر 50 نوع درب ضد سرقت در شرکت آسان تولید به بازار عرضه می شود، گفت، با توسعه کارخانه این رقم تا 75 نوع هم قابل افزایش است.
وی با اشاره به اینکه تولید شرکت در حال حاضر بر اساس سفارش انجام می شود، خاطر نشان کرد که درب های ضد سرقت تولید شده در سه کلاس مختلف است و در آینده نزدیک چارچوب این درب ها که در حال حاضر از ترکیه وارد می شود در داخل تولید خواهد شد.
به گفته امیرخیزی قیمت فروش درب ها در شرکت 6 میلیون ریال است که در بازار مصرف تا 12 میلیون ریال نیز فروخته می شود.

** شرکت دانش بنیان تولید کننده جت پرینتر
حوزه فعالیت این شرکت طراحی و ساخت جت پرینترهای صنعتی و دستگاه های چاپ لیزری تاریخ تولید و انقضا به همراه برخی مشخصات دیگر بر روی کالاهای دارای تاریخ مصرف است. تولید کننده جت پرینتر از 17 سال پیش در سرزمین اصلی مشغول به تولید و فعالیت بوده که به دلیل رویکرد صادرات محور این مجموعه و بهره برداری از مزایا و معافیت های منطقه آزاد انزلی برای سرمایه گذاران، این منطقه را برای تولید و صادرات انتخاب کرده است.
از سال 1395 خط تولید کارخانه به این منطقه منتقل شده است و اکنون تجهیزات خط تولید جدید خریداری شده و در آینده نزدیک در شرکت مزبور نصب و راه اندازی می شود.
شرکت علم و فناوری سوبار به عنوان یک شرکت دانش بنیان صاحب ثبت اختراع ملی است.
سرمایه اولیه این شرکت هنگام شروع به کار در منطقه آزاد انزلی 15 میلیارد ریال بوده که هم اکنون برای 22 نفر اشتغالزایی مستقیم فراهم شده است.
این شرکت در حال حاضر تولیدات خود را با توجه به سه زبانه بودن (فارسی، انگلیسی و عربی) به تمام کشورهای خاورمیانه و آمریکای لاتین صادر می کند. نکته حائز اهمیت اینکه این شرکت در اکثر 64 کشور بازار هدف دارای دفتر نمایندگی است که در این میان دفاتر دبی و کانادا فعال ترین هستند.
این شرکت در فضایی به مساحت یک هزار و 500 متر مربع با زیربنای 800 متر مربع فعالیت می کند و در صورت رونق فضای تولید داخلی به افزایش ظرفیت و اجرای طرح توسعه خود در منطقه آزاد انزلی اقدام می کند.
مهمترین چالش پیش روی شرکت علم و فناوری سوبار در حال حاضر نوع همکاری و بروکراسی اداری میان ادارات و نهادهای حاضر در منطقه آزاد انزلی و به طور مشخص گمرک است که در مسیر صدور محصولات آن خلل ایجاد می کند.

** ضایعات از مهم ترین مشکلات منطقه آزاد انزلی/ رد وجود قاچاق در منطقه
مهندس «هادی پنداشته» مدیر گسترش و تسهیل در تولید و فناوری های پیشرفته سازمان منطقه آزاد انزلی که هیات رسانه ای را هنگام بازدید از شرکت های مستقر در آن همراهی می کرد ، در خصوص مشکلات موجود در این منطقه گفت: ما قبل از هر اقدامی برای حل مشکلاتی نظیر تغییر برخی سرمایه گذارها و فعالیت بانک ها آنها را دسته بندی کردیم.
وی با اشاره به اینکه برخی از افراد در ابتدای فعالیت این منطقه اقدام به دریافت زمین برای فعالیت کرده اند ، اما تاکنون قدمی در جهت راه اندازی واحدهای تولیدی برنداشته اند، افزود، با اقدام های حقوقی حدود 10 قطعه از زمین های واگذار شده هر یک به مساحت 2 هزار متر از افراد بدون سرمایه بازپس گرفته شد و در اختیار سرمایه گذاران جدید قرار گرفت.
مدیر گسترش و تسهیل در تولید و فناوری های پیشرفته سازمان منطقه آزاد انزلی یکی دیگر از مشکلات باقیمانده موجود در منطقه را باقی ماندن ضایعات ناشی از فعالیت کارخانه ها ذکر کرد و افزود: وجود این ضایعات که بخش های زیادی از زمین های مراکز تولیدی را اشغال کرده به خاطر اختلاف گمرکی آنها است.
وی ادامه داد، گمرک برای خارج کردن ضایعات از منطقه درخواست عوارض می کند و تولیدکنندگان نیز معتقدند با توجه به ضرورت هماهنگی های لازم بین سازمان منطقه آزاد انزلی و گمرک و مکاتبات متعدد بین آنها که نیازمند صرف نیروهای مختلف برای پیگیری است ، خارج کردن این ضایعات از منطقه با توجه به ارزش آنها مقرون به صرفه نیست.
پنداشته با اشاره به این که گمرک با صدور بخشنامه ای جدید در این خصوص دیگر بخشنامه های موجود را لغو کرده است، خاطر نشان کرد: در بخشنامه جدید نیز همچنان مشکل طرف ذیصلاح برای شناسایی ضایعات وجود دارد و روشن نشده است که باید کارشناس گمرک و یا منطقه آزاد اقدام به ارزش گذاری ضایعات برای خروج از منطقه کند.
وی با رد برخی ادعاها درباره وجود قاچاق در مناطق آزاد گفت: امور مربوط به واردات و صادرات از منطقه آزاد انزلی از سوی گمرک این بندر با سابقه یکصد ساله انجام می شود و اکنون در این خصوص مشکلی وجود ندارد و در صورتی که تولیدکنندگان منطقه بخواهند محصولات خود را به داخل کشور صادر کنند از آنان ارزش افزوده دریافت می شود.

**کمبود زمین برای سرمایه گذاران جدید/تحقق اهداف فرماندهی اقتصاد مقاومتی
«امین افقی» مدیر روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد انزلی درباره واگذاری زمین برای سرمایه گذاری های جدید، یکی از مشکلات اساسی منطقه را کمبود شدید زمین برای واگذاری به سرمایه گذاران جدید و محدویت های موجود در این خصوص عنوان کرد.
وی با اشاره به اینکه از جمله محدودیت های موجود ، محیط زیست و کاربری کشاورزی زمین ها در منطقه است، گفت: ما در منطقه اکنون زیرساخت های لازم و دسترسی را به 10 شهر مختلف داریم ولی نمی توانیم پاسخگوی سرمایه گذاران برای واگذاری زمین باشیم.
به گفته مدیر روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد انزلی ، این منطقه در سال 1395 هجری شمسی 55 میلیون دلار صادرات داشته است و ضمن پشت سر گذاشتن شاخص های اعلام شده از سوی فرماندهی اقتصاد مقاومتی برای منطقه و برآوردن کردن آنها زمینه اشتغال بیش از 8 هزار نفر در استان نیز فراهم شده است.
بر اساس دستور ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، منطقه آزاد انزلی باید در سال گذشته 30 درصد به صادرات خود در مقایسه با سال قبل اضافه می کرد که با اقدامات انجام شده برای رونق برخی شرکت ها و صنایع راکد این رقم اکنون به 32 درصد رسیده است.
افقی با اشاره به نرخ بیکاری 28 درصدی در استان گیلان گفت ، در حال حاضر با وجود نیروی کار متخصص و ارزان در منطقه و فارغ التحصیلان رشته های مختلف مراکز علمی در استان و آب و هوای مناسب مهم ترین مشکل برای ایجاد شهرک های صنعتی جدید، نبود زمین است.
وی در ارتباط با اقدامات انجام شده برای فراهم کردن زیرساخت های لازم جهت استفاده مردم از ساحل انزلی و تفریحات سالم در این منطقه نیز گفت: اکنون در کنار بازارچه ایجاد شده در منطقه اقداماتی نیز برای استفاده مردم از دریا و تفریحات سالم دریایی صورت گرفته است.
وی ایجاد زمین های ورزشی برای بازی های ساحلی ، استخر سرپوشیده برای شنا در ایام زمستان ، ایجاد سرویس های بهداشتی و رختکن همراه با دوش برای استفاده از ساحل دریا در دیگر فصول، بوفه، مرکز ماساژ درمانی، نمازخانه ، ارایه دستبندهای الکترونیکی به افراد برای شنا در دریا و قراردادن فوتبال دستی را در دو بخش جداگانه برای بانوان و آقایان از جمله اقدامات برای فراهم کردن زمینه جهت استفاده امن و مطمئن مردم از ساحل خزر در منطقه آزاد انزلی ذکر کرد.
به گفته مدیر روابط عمومی این منطقه ، علاوه بر اقدامات مزبور در کنار ساحل اقداماتی نیز در روستاهای مختلف منطقه آزاد برای ایجاد پارک ، استقرار آلاچیق و قراردادن وسایل بازی جهت کودکان صورت گرفته است تا از تراکم جمعیت در کنار بازارچه جلوگیری شود و در این ارتباط نیز بین سال های 1393 تا 1396 به ترتیب 10 ، 28 ، 36 و 12 میلیارد ریال هزینه شده است.
افقی با اشاره به سابقه استان گیلان در زمینه حصیربافی و فراموش شدن آن در سال های اخیر برگزاری کلاس های حصیر و گسترش صنایع دستی را از دیگر اقدامات منطقه آزاد انزلی خواند و گفت: در این خصوص دوره های آموزشی لازم برای افراد علاقه مند برگزار شده است و علاوه بر همراه کردن حصیربافان برتر در نمایشگاه های خارجی که دست اندرکاران منطقه در آنها حاضر می شوند ، غرفه ای نیز به صورت هفتگی در کنار بازارچه منطقه آزاد برای فروش محصولات صنایع دستی به خصوص حصیر در نظر گرفته شده است.
هیات رسانه ای اعزامی از تهران شامل 14 خبرگزاری و رسانه نوشتاری علاوه بر بازدید از مرکز تفریحات مزبور از باغ پرندگان ایجاد شده در کنار بازارچه منطقه آزاد انزلی و همچنین استخر مربوط به رقص موزیکال آب و نورپردازی مربوط به آن با هزینه ای بالغ بر 140 میلیون تومان بازدید کردند.
به گفته مسئولان منطقه ، این باغ به دلیل نورپردازی رنگارنگ به یکی از جاذبه های گردشگری منطقه تبدیل شده است.
در این باغ پرندگان تابلوهای برای یادآوری پیام های محیط زیستی با استفاده از چوب و کنف و همچنین ظرف های چوبی برای ریختن نان خشک و غذا برای پرندگان نصب شده بود.
بر روی برخی از این تابلو ها عبارت با ' طبیعت زندگی کنیم، ما بدون طبیعت می میریم ' ، ' احترام به طبیعت احترام به زندگیست ' و 'احترام به زندگی احترام به خالق است' به خط نستعلیق به چشم می خورد.
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد انزلی در ادامه به ایجاد روستای نمونه گردشگری در گیلان با نام سراوان اشاره کرد و گفت: بازسازی برخی مساجد و مدارس و رسیدگی به امور آنان از دیگر اقدامات انجام شده فرهنگی از سوی منطقه آزاد انزلی در سال های اخیر است.
بر اساس اعلام مسئولان منطقه آزاد انزلی اعتبارات تخصیص یافته برای امور فرهنگی ، اجتماعی و گردشگری در این منطقه از سال 1392 تا 1396 به ترتیب 2.3 ، 52، 94، 129و 103 میلیارد ریال بوده و در سال 1394 آمار گردشگران وارد شده به منطقه 2 میلیون و 309 هزار و 339 نفر و در سال 1395 نیز 3 میلیون و 244 هزار و 885 نفر بوده است.
در پایان این برنامه بازدید رسانه ای ، رضا مسرور رئیس هیات مدیره منطقه آزاد انزلی درباره جذب بیشتر گردشگر در انزلی و صادرات هم گفت: در انزلی، تمرکز خود را روی صادرات محصولات با تکنولوژی بالا (High Tech) قرار داده ایم و در زمینه جذب گردشگر نیز عملکرد نسبتا موفقی داشته ایم به طوری که آمار گردشگران ما در 5 ماهه نخست امسال به حدود سه میلیون نفر رسید. با ساخت آکواریوم با همکاری ترک ها و همچنین ساخت مارینا در بندر کاسپین، انتظار داریم در آینده نزدیک، گردشگری دریایی ما با رشد قابل توجهی روبه رو شود و معتقدیم این توسعه باید به صورت زنجیره ای علاوه بر انزلی در رشت و طالش و دیگر شهرهای ساحلی نیز صورت گیرد.
وی ادامه داد، مدیران کسب و کارهای بخش خصوصی در کشور ما تفکر رقابتی ندارند و به ظرایف مدیریت در دوره رکود، واقف نیستند و باید در تفکر و شیوه مدیریتی سنتی خود تجدیدنظر کنند.
«در دوره رکود با محدودیت نقدینگی مواجه هستیم و توان بانک ها برای اعطای وام و تسهیلات کاهش می یابد و در تمام دنیا، مدل های تامین مالی برای چنین شرایطی وجود دارد که ما هم می توانیم از تجربیات موفق صاحبان کسب و کار در دیگر کشورها استفاده کنیم.»
«با توجه به چشم انداز موجود، به منظور برون رفت از معضلات اقتصادی کسب و کار و ایجاد مزیت رقابتی برای سه سال آینده باید چند اقدام اساسی انجام دهیم؛ اول اینکه هزینه تامین اجتماعی را کاهش دهیم، دوم اینکه مالیات را کم کنیم و سومین مورد هم هزینه نیروی انسانی را کاهش دهیم.»
«نکته مورد تاکید مناطق آزاد تجاری موفق دنیا، بر زیرساختهاست و ما در انزلی، از همین الگو استفاده کرده و توجه اساسی به ایجاد و توسعه زیرساختها داشته ایم.
«مناطق آزاد همانند گمرک، یک دستگاه تخصصی است که مسئولان و کارشناسان آن باید تخصص و تجربه لازم را داشته باشند و با تعهد، مشارکت و انگیزه بالا به اجرای امور بپردازند.»
«یکی از مشکلات موجود این است که برخی دستگاه ها با استناد به موادی از برنامه پنجم توسعه، مصوبه هایی می گذراندند که با قانون مناطق آزاد در تضاد است در حالی که مصوبه نمی تواند قانون را نقض کند.»
نگاه و نگرش به مناطق آزاد باید تغییر کند و همه به این نتیجه و واقعیت برسند که مناطق آزاد، رقیب هیچ دستگاهی نیستند بلکه براساس یک مدل اقتصادی، ایجاد شده اند تا مزیت های رقابتی برای جذب سرمایه در کشور ایجاد کنند و در صورتی که دستگاه های اجرایی حمایت نکنند، سرعت تحقق این اهداف، کاهش خواهد یافت.

گزارش: داود پورصحت و زینب کارگر ـ خبرگزاری ایرنا