هشتمین نمایشگاه معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری کشور و سومین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک، بیمه و خصوصی سازی (کیش اینوکس) فرصت بزرگی را برای گردهمایی صاحب نظران و اندیشمندان اقتصادی و سیاسی و فعالان تولیدی داخل و خارج از کشور را فراهم آورده است.
«دکتر فرشاد فاطمی» عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف، عضو شورای رقابت و از اقتصاددانان برجسته کشور، یکی از مدعوین و سخنران پنل خصوصی سازی در این همایش است. به منظور شناخت بیشتر از اهداف و سیاست‌های برگزاری همایش گفت و گویی را با ایشان انجام داده ایم. دکتر فاطمی معتقد است اگر چه برگزاری چنین همایش‌هایی برای معرفی فرصت‌ها و جذابیت‌های سرمایه گذاری کشور به تنهایی کافی نیست، اما می‌تواند راهکار مناسبی برای برقراری ارتباط میان کارشناسان و فعالان اقتصادی ایرانی و خارجی باشد. در ادامه مشروح گفت و گو با دکتر فرشاد فاطمی را می‌خوانیم.
جناب دکتر، برگزاری نمایشگاه فرصت‌های سرمایه گذاری ایران در مقطع کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نزدیک به یک سال از اجرایی شدن برجام گذشته و در این مدت گروه‌ها و هیات‌های زیادی وارد کشور شده اند. به نظر می‌رسد اگر قصد داریم با دنیا مراوده داشته باشیم و ارتباط واقعی و مستمر برقرار کنیم، یکی از راهکارهای اصلی برگزاری چنین همایش‌هایی است. ما باید بتوانیم توانایی هایمان، فرصت‌های سرمایه گذاریمان و ظرفیت‌های واقعی اقتصادی را برای دیگران باز گو کنیم. بنابراین اگرچه این نمایشگاه‌ها یا همایش‌ها نمی تواند ما را به هدف اصلی برساند، اما می‌تواند مقدمه‌ای برای شناخت بیشتر طرف‌های خارجی از وضعیت اقتصاد ایران و فرصت‌ها و چالش‌های سرمایه گذاری در آن باشد. همانطور که اشاره کردید حدود یک سال از اجرایی شدن برجام گذشته و بسیاری منتظر نتایج و پیامدهای ملموس تری از برجام هستند، اما به نظر می‌رسد چالش‌هایی بر سر راه آن وجود دارد که مانع از عملیاتی شدن اهداف از پیش تعیین شده برجام شده است.
به نظر شما چه چالش‌هایی بر سر راه ورود سرمایه گذاران خارجی وجود دارد؟
ببینید مساله اصلی که هنوز وجود دارد و تا رفع نشدن آن نتایج این گونه اقدامات بسیار محدود خواهد بود، و آن ارتباط سیستم بانکی ایران با نظام مالی بین‌المللی است. هیچ معامله یا ورود سرمایه‌ای بدون هماهنگی و همکاری نظام بانکی کشور ما با سایر سیستم بانکی جهانی امکان پذیر نیست، بنابراین تا زمانی که این مشکل حل نشود، همه تلاش‌های انجام شده کم حاصل خواهد شد. بنابراین نمی توانیم بگوییم برجام به ثمر نشسته اما ارتباط سیستم بانکی ما با دنیا همچنان قطع است. نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد این است که بانک‌های ما سال‌ها به دلیل تحریم‌ها و نبود رابطه از تغییرات رویه ها، فرآیندها و دستورالعمل‌های بانکی جهانی به دور مانده اند و همچنان با همان مکانیزم‌ها یا ساختارهای قدیمی در حال فعالیت هستند. بنابراین نمی توان انتظار داشت نظام بانکی بین‌المللی با چنین شرایطی به سرعت وارد ارتباط با بانک‌های ما شوند یا از شرکت‌های خارجی انتظار داشته باشیم، سرمایه و دارایی‌های خود را به سیستم بانکی ما بسپارند.
البته ذکر این نکته ضروری است که در حال حاضر چشم انداز رشد اقتصادی در اقتصادهای نوظهور مثل چین و هند با چند سال قبل متفاوت است. بر این اساس، فرصت ایران به‌رغم تمام چالش‌هایی که وجود دارد، برای طرف‌های خارجی بسیار ارزشمند است. رفت و آمد هیات‌ها در یک سال اخیر نسبت به قبل از آن حداقل تا جایی که من به خاطر دارم بی سابقه است، در حوزه سیاسی، در حوزه تجاری و بازرگانی و حتی در بخش دانشگاهی و علمی. هفته‌ای نیست که ما در دانشگاه شاهد حضور هیات‌های علمی از نقاط مختلف دنیا نباشیم. این حضور بسیار ارزشمند است، چراکه می‌تواند ظرفیت‌های بالای علمی و پژوهشی دانشجویان و دانشگاه‌های کشور را به نمایش بگذارد و این گروه‌ها را تبدیل به سفرای ما برای آگاهی بخشی و روشنگری درباره ایران در کشورهایشان کند. در هر حال به نظر من همه زمینه‌ها آماده است و با رفع برخی موانع می‌توان به آینده امیدوار بود.
آیا برگزاری نمایشگاه کیش اینوکس در مناطق آزاد می‌تواند در سهولت ورود سرمایه گذاران نقش داشته باشد ؟
واقعیت این است که ما در مناطق آزاد محدودیت‌هایی مثل اخذ ویزا و طی فرآیند‌های طولانی برای حضور افراد در کشور را نداریم. از این رو حضور گروه ها، هیات‌ها و افراد خارجی بسیار راحت تر امکان پذیر می‌شود. به طور مثال اگر بنا بر تغییر یا جایگزینی فردی باشد، این امر با توجه به پروسه‌ای که باید در داخل کشور طی شود تقریبا غیر ممکن است، اما در مناطق آزاد با توجه به شرایط و قوانین حاکم بر آن، این اتفاق ظرف مدت کوتاهی عملیاتی می‌شود. از سوی دیگر به طور معمول برگزاری همایش‌ها در تهران یا دیگر شهرهای بزرگ باعث می‌شود افراد چند ساعتی در همایش حضور داشته و پس از آن متفرق شوند. این باعث می‌شود فرصت گران بهایی که برای ارتباط بیشتر و رایزنی‌های بهتر با طرف‌های خارجی و حتی بین تجار و بازرگانان داخلی فراهم شده، به راحتی از بین برود. برگزاری این همایش درکیش باعث می‌شود، افراد در یک فرصت چند روزه با فراغ بال بیشتر و تمرکز بهتری حضور داشته باشند.
به عنوان سوال آخر چه برنامه‌هایی در این نمایشگاه می‌توان در نظر گرفت تا جذابیت بازار ایران برای خارجی‌ها افزایش پیدا کند؟
همان طور که عرض کردم این گونه نمایشگاه‌ها و همایش‌ها فرصت مغتنمی برای معرفی جذابیت‌ها وظرفیت‌های کشور و برقراری روابط و درک متقابل افراد از یکدیگر است. به نظر می‌رسد باید سعی شود علاوه بر سخنرانی‌ها و پنل‌های تخصصی با توجه به مدت زمان مناسب سه روزه، فضایی برای برنامه‌ها یا نشست‌های جنبی در زمان‌های آزاد افراد تدارک دیده شود تا بتوان از این گردهمایی نهایت استفاده را برد.
روزنامه دنیای اقتصاد
**
این رویداد با حمایت ارزنده دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، سازمان منطقه آزاد کیش، به ویژه سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران، سازمان میراث فرهنگی، بیمه مرکزی ایران و دیگر نهادهای اقتصادی و مالی و همچنین صدها بنگاه اقتصادی داخلی و خارجی در جزیره کیش برگزار می‌شود. در واقع همه تلاش‌ها، شکلدهی یک کانون برای مذاکره فعالان، مدیران و دست‌اندرکاران حوزه بورس، بانک، بیمه و سرمایه‌گذاری است تا با هم‌افزایی بین مجموعه‌ها، رونق اقتصادی بیشتری ایجاد و در روند توسعه ملی، موثرتر از گذشته باشند.
هشتمین نمایشگاه معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری کشور و سومین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک، بیمه و خصوصی سازی (کیش اینوکس) فرصت بزرگی را برای گردهمایی صاحب نظران و اندیشمندان اقتصادی و سیاسی و فعالان تولیدی داخل و خارج از کشور را فراهم آورده است.
«دکتر فرشاد فاطمی» عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف، عضو شورای رقابت و از اقتصاددانان برجسته کشور، یکی از مدعوین و سخنران پنل خصوصی سازی در این همایش است. به منظور شناخت بیشتر از اهداف و سیاست‌های برگزاری همایش گفت و گویی را با ایشان انجام داده ایم. دکتر فاطمی معتقد است اگر چه برگزاری چنین همایش‌هایی برای معرفی فرصت‌ها و جذابیت‌های سرمایه گذاری کشور به تنهایی کافی نیست، اما می‌تواند راهکار مناسبی برای برقراری ارتباط میان کارشناسان و فعالان اقتصادی ایرانی و خارجی باشد. در ادامه مشروح گفت و گو با دکتر فرشاد فاطمی را می‌خوانیم.
جناب دکتر، برگزاری نمایشگاه فرصت‌های سرمایه گذاری ایران در مقطع کنونی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نزدیک به یک سال از اجرایی شدن برجام گذشته و در این مدت گروه‌ها و هیات‌های زیادی وارد کشور شده اند. به نظر می‌رسد اگر قصد داریم با دنیا مراوده داشته باشیم و ارتباط واقعی و مستمر برقرار کنیم، یکی از راهکارهای اصلی برگزاری چنین همایش‌هایی است. ما باید بتوانیم توانایی هایمان، فرصت‌های سرمایه گذاریمان و ظرفیت‌های واقعی اقتصادی را برای دیگران باز گو کنیم. بنابراین اگرچه این نمایشگاه‌ها یا همایش‌ها نمی تواند ما را به هدف اصلی برساند، اما می‌تواند مقدمه‌ای برای شناخت بیشتر طرف‌های خارجی از وضعیت اقتصاد ایران و فرصت‌ها و چالش‌های سرمایه گذاری در آن باشد. همانطور که اشاره کردید حدود یک سال از اجرایی شدن برجام گذشته و بسیاری منتظر نتایج و پیامدهای ملموس تری از برجام هستند، اما به نظر می‌رسد چالش‌هایی بر سر راه آن وجود دارد که مانع از عملیاتی شدن اهداف از پیش تعیین شده برجام شده است.
به نظر شما چه چالش‌هایی بر سر راه ورود سرمایه گذاران خارجی وجود دارد؟
ببینید مساله اصلی که هنوز وجود دارد و تا رفع نشدن آن نتایج این گونه اقدامات بسیار محدود خواهد بود، و آن ارتباط سیستم بانکی ایران با نظام مالی بین‌المللی است. هیچ معامله یا ورود سرمایه‌ای بدون هماهنگی و همکاری نظام بانکی کشور ما با سایر سیستم بانکی جهانی امکان پذیر نیست، بنابراین تا زمانی که این مشکل حل نشود، همه تلاش‌های انجام شده کم حاصل خواهد شد. بنابراین نمی توانیم بگوییم برجام به ثمر نشسته اما ارتباط سیستم بانکی ما با دنیا همچنان قطع است. نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد این است که بانک‌های ما سال‌ها به دلیل تحریم‌ها و نبود رابطه از تغییرات رویه ها، فرآیندها و دستورالعمل‌های بانکی جهانی به دور مانده اند و همچنان با همان مکانیزم‌ها یا ساختارهای قدیمی در حال فعالیت هستند. بنابراین نمی توان انتظار داشت نظام بانکی بین‌المللی با چنین شرایطی به سرعت وارد ارتباط با بانک‌های ما شوند یا از شرکت‌های خارجی انتظار داشته باشیم، سرمایه و دارایی‌های خود را به سیستم بانکی ما بسپارند.
البته ذکر این نکته ضروری است که در حال حاضر چشم انداز رشد اقتصادی در اقتصادهای نوظهور مثل چین و هند با چند سال قبل متفاوت است. بر این اساس، فرصت ایران به‌رغم تمام چالش‌هایی که وجود دارد، برای طرف‌های خارجی بسیار ارزشمند است. رفت و آمد هیات‌ها در یک سال اخیر نسبت به قبل از آن حداقل تا جایی که من به خاطر دارم بی سابقه است، در حوزه سیاسی، در حوزه تجاری و بازرگانی و حتی در بخش دانشگاهی و علمی. هفته‌ای نیست که ما در دانشگاه شاهد حضور هیات‌های علمی از نقاط مختلف دنیا نباشیم. این حضور بسیار ارزشمند است، چراکه می‌تواند ظرفیت‌های بالای علمی و پژوهشی دانشجویان و دانشگاه‌های کشور را به نمایش بگذارد و این گروه‌ها را تبدیل به سفرای ما برای آگاهی بخشی و روشنگری درباره ایران در کشورهایشان کند. در هر حال به نظر من همه زمینه‌ها آماده است و با رفع برخی موانع می‌توان به آینده امیدوار بود.
آیا برگزاری نمایشگاه کیش اینوکس در مناطق آزاد می‌تواند در سهولت ورود سرمایه گذاران نقش داشته باشد ؟
واقعیت این است که ما در مناطق آزاد محدودیت‌هایی مثل اخذ ویزا و طی فرآیند‌های طولانی برای حضور افراد در کشور را نداریم. از این رو حضور گروه ها، هیات‌ها و افراد خارجی بسیار راحت تر امکان پذیر می‌شود. به طور مثال اگر بنا بر تغییر یا جایگزینی فردی باشد، این امر با توجه به پروسه‌ای که باید در داخل کشور طی شود تقریبا غیر ممکن است، اما در مناطق آزاد با توجه به شرایط و قوانین حاکم بر آن، این اتفاق ظرف مدت کوتاهی عملیاتی می‌شود. از سوی دیگر به طور معمول برگزاری همایش‌ها در تهران یا دیگر شهرهای بزرگ باعث می‌شود افراد چند ساعتی در همایش حضور داشته و پس از آن متفرق شوند. این باعث می‌شود فرصت گران بهایی که برای ارتباط بیشتر و رایزنی‌های بهتر با طرف‌های خارجی و حتی بین تجار و بازرگانان داخلی فراهم شده، به راحتی از بین برود. برگزاری این همایش درکیش باعث می‌شود، افراد در یک فرصت چند روزه با فراغ بال بیشتر و تمرکز بهتری حضور داشته باشند.
به عنوان سوال آخر چه برنامه‌هایی در این نمایشگاه می‌توان در نظر گرفت تا جذابیت بازار ایران برای خارجی‌ها افزایش پیدا کند؟
همان طور که عرض کردم این گونه نمایشگاه‌ها و همایش‌ها فرصت مغتنمی برای معرفی جذابیت‌ها وظرفیت‌های کشور و برقراری روابط و درک متقابل افراد از یکدیگر است. به نظر می‌رسد باید سعی شود علاوه بر سخنرانی‌ها و پنل‌های تخصصی با توجه به مدت زمان مناسب سه روزه، فضایی برای برنامه‌ها یا نشست‌های جنبی در زمان‌های آزاد افراد تدارک دیده شود تا بتوان از این گردهمایی نهایت استفاده را برد.
روزنامه دنیای اقتصاد
**
این رویداد با حمایت ارزنده دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، سازمان منطقه آزاد کیش، به ویژه سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران، سازمان میراث فرهنگی، بیمه مرکزی ایران و دیگر نهادهای اقتصادی و مالی و همچنین صدها بنگاه اقتصادی داخلی و خارجی در جزیره کیش برگزار می‌شود. در واقع همه تلاش‌ها، شکلدهی یک کانون برای مذاکره فعالان، مدیران و دست‌اندرکاران حوزه بورس، بانک، بیمه و سرمایه‌گذاری است تا با هم‌افزایی بین مجموعه‌ها، رونق اقتصادی بیشتری ایجاد و در روند توسعه ملی، موثرتر از گذشته باشند.