سرمایه خطرپذیر (Venture Capital)، به سرمایه‌ای اطلاق می شود که به همراه کمک‌های مدیریتی، در اختیار شرکت‌های جوان، کوچک، بسرعت در حال رشد و دارای آتیه اقتصادی قرار می‌گیرد. سرمایه گذاران خطرپذیر عموما گرایش بلند مدت داشته و خدمات زیر را ارائه می نمایند:
 

• تامین مالی شرکت های درحال رشد و تازه تاسیس.

• خریداری سهام شرکت های نوپا  (تامین مالی از طریق دارایی).

• کمک به توسعه محصول یا خدمات جدید.

• ایجاد ارزش در شرکت با مشارکت فعال.

• پذیرش ریسک های بیشتر در روند پیشرفت کار و انتظار سود بالاتر.

شیوه ی عملکرد سازمانی شرکت‌های کوچک و متوسط نسبت به شرکت‌های بزرگ، چابکتر و انعطاف پذیرتر است و نسبت به تغییرات خارجی واکنش های سریعتری را نشان می دهند. حال آنکه این شرکت ها عموما در زوایای مدیریتی و فنی و خصوصا در حوزه ی منابع مالی مشکلات متعددی را تجربه می نمایند.

شرکت های نوپا در زمینه ی تامین مالی از طریق وام های بانکی و همچنین دیگر روش های سنتی تامین مالی با موانع متعددی مواجه هستند. این امر عموما بدان دلیل است که اندازه کسب و کار و همچنین ریسک سرمایه گذاری در این شرکت ها، در شبکه های سنتی تامین مالی، مورد پذیرش قرار نمی گیرند. از دیگر عواملی باعث می گردد موسسات مالی و اعتباری تمایل چندانی به اعطای وام به این شرکت ها نداشته باشند، حجم نسبتا کوچک مبالغ درخواستی شرکت های نوپا است. با توجه به اینکه موسسات مالی و ا عتباری هزینه های متنوعی را جهت بررسی، راهبری و پیگیری اعتبارات متحمل می شوند، وام های بزرگتر از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر هستند.

از نگاهی دیگر، لزوما یک فرد مبتکر و خلاق، از توانمندی های لازم جهت مدیریت یک کسب و کار بهره مند نیستند، بسیارند نمونه خلاقیت هایی که به دلیل عدم مدیریت صحیح، کسب و کار نوآورانه ی خود را با شکست مواجه ساخته اند و در حال حاضر بدهی های سنگینی را به دوش می کشند. 

سرمایه‌گذاری خطرپذیر یکی از شیوه‌های موفق تامین مالی شرکت‌های نوپای نوآور در دنیاست. در این شیوه، سرمایه‌گذار وارد مشارکت با شرکت نوپا می‌شود و علاوه بر اثرگذاری بر مسائل مالی و سرمایه‌گذاری، در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و بازاریابی آن نیز مشارکت دارد. این سرمایه‌گذاری جزو سرمایه‌گذاری‌های موفق به شمار می‌آید.

مناطق آزاد تجاری – صنعتی کشور نیز بمنظور حمایت هرچه بیشتر از شرکت های نوپا، نسبت به ایجاد صندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی اقدام نموده اند و اخیراً تفاهم نامه ای مربوط به امضای طرفین رسیده است. امید است مسیر روشنی که از طریق این اقدام به روی شرکت های نوپای مستقر در مناطق آزاد گشوده می شود، راهگشای توسعه اقتصاد دانش بنیان و حصول اهداف عالی تولید و اشتغال مبتنی بر فناوری های پیشرفته در مناطق آزاد کشور باشد.

** مدیر انتقال و فتاوری های پیشرفته دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی